Lãnh đạo Bộ KH&CN và Lãnh đạo thành phố Đà Nẵng Chủ trì Hội thảo (từ trái qua phải: Ông Nguyễn Văn Quảng - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội đơn vị thành phố Đà Nẵng; Ông Huỳnh Thành Đạt - Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ KH&CN; Ông Lê Trung Chinh - Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng)

Trong những năm vừa qua, hệ sinh thái KNĐMST Việt Nam đã đạt được một số kết quả tích cực. Qua sự hỗ trợ và thúc đẩy của Chính phủ, đầu tư mạo hiểm vào khởi nghiệp ở Việt Nam năm 2022 đạt 634 triệu USD. Theo Báo cáo GII 2023, Việt Nam có sự cải thiện thứ hạng, từ vị trí 48 lên 46 trên 132 quốc gia, vùng lãnh thổ. Đánh giá về trình độ phát triển tương quan giữa các khu vực của Việt Nam, hiện nay đầu tàu của hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo vẫn là thủ đô Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh. Những con số trên cho thấy Hệ sinh thái KNĐMST Việt Nam đang trên đà phát triển, nhưng cần nhiều cú hích để phát triển mạnh mẽ hơn. Đặc biệt là việc hình thành các hệ sinh thái địa phương, vùng, chuyên ngành với chủ thể là các Trung tâm KNĐMST cần được quan tâm và có sự liên thông, phối hợp để tạo ra sức mạnh tổng thể cho hệ sinh thái. Mô hình tổ chức hoạt động, cách thức phối hợp, vai trò, địa vị pháp lý, nguồn lực tổ chức thực hiện là những vấn đề lớn cần thảo luận để làm rõ. 

Toàn cảnh Hội thảo

Hội thảo đã đưa ra bàn luận nhiều vấn đề về thực trạng cũng như giải pháp định hướng cho việc thành lập và phát triển hệ thống các trung tâm KNĐMST trên cả nước.

Nói về tác động của những Trung tâm KNĐMST với bức tranh KNĐMST ở Việt Nam, từ khi Đề án Hỗ trợ hệ sinh thái KNĐMST quốc gia đến năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 5/2016 tại Quyết định số 844/QĐ-TTg, sửa đổi bổ sung vào tháng 2/2021 tại Quyết định số 188/QĐ-TTg, môi trường, hạ tầng và hành lang pháp lý cho KNĐMST đã được hình thành và cải thiện theo chiều hướng hết sức tích cực. Trên cả nước đã hình thành một số các Trung tâm KNĐMST, từ khu vực công lập (thuộc các Bộ, ngành, địa phương, tổ chức chính trị xã hội), khu vực tư nhân (thuộc các tập đoàn, hoặc các trung tâm độc lập), khu vực nghiên cứu, đào tạo (thuộc các viện nghiên cứu, trường đại học, …) cũng như đã xuất hiện một số Trung tâm của quốc tế đặt tại Việt Nam (ví dụ như Seoul Startup Center, K-Startup Center - Hàn Quốc hay Block71 - Singapore) cho thấy mối quan tâm đặc biệt của cộng đồng đối với mô hình tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp KNĐMST này. 

Ông Huỳnh Thành Đạt - Bộ trưởng Bộ KH&CN phát biểu khai mạc

Ông Trần Văn Tùng - Ủy viên Thường trực Ban Điều hành Đề án 844, Nguyên Thứ trưởng Bộ KH&CN phát biểu tại Hội thảo

Các doanh nghiệp KNĐMST là Trung tâm của hệ sinh thái KNĐMST và cần thiết có những hỗ trợ, ưu đãi về hành lang pháp lý, nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, nguồn lực con người, chuyên gia để phát triển. Hội tụ của các nguồn lực này là mô hình các khu tập trung dịch vụ hoặc các Trung tâm hỗ trợ KNĐMST.

Tuy nhiên từ thực tiễn cho thấy, các Trung tâm này còn cần phát triển mạnh mẽ hơn, kết nối chặt chẽ hơn để thu hút nguồn lực đầu tư và chuyên gia trong và ngoài nước, tăng cường liên kết giữa trung ương và địa phương, giữa tư nhân và khu vực công, giữa trong nước và quốc tế. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, những Trung tâm tương tự ở các quốc gia có hệ sinh thái KNĐMST phát triển thực sự trở thành bệ đỡ, nền tảng trụ cột để phát triển hệ sinh thái, thông qua cộng hưởng được nguồn lực của nhiều bên, nhiều khu vực trong xã hội cho KNĐMST. 

Về vai trò và mối liên hệ của các Trung tâm, Ông Huỳnh Thành Đạt - Bộ trưởng Bộ KH&CN cho biết: “Với vai trò cơ quan quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, trong đó, phát triển hệ sinh thái KNĐMST là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, Bộ KH&CN tin tưởng rằng, quy mô và hiệu quả hoạt động của Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia của Việt Nam sẽ ngày càng được mở rộng và nâng cao; thu hút ngày càng nhiều các nguồn lực trong và ngoài nước; đóng góp ngày càng thiết thực hơn cho các mục tiêu phát triển KTXH của đất nước. Chúng tôi cũng xác định việc hình thành và phát triển hệ thống các Trung tâm hỗ trợ KNĐMST trên cả nước là nhiệm vụ quan trọng trong giai đoạn này”. 

Về vấn đề này, tại Thành phố Đà Nẵng cũng đã thành lập Trung tâm Hỗ trợ KNĐMST (trực thuộc Sở KH&CN), đồng thời, phối hợp với Bộ KH&CN triển khai thành lập Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo Quốc gia tại Đà Nẵng nhằm hỗ trợ, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp của thành phố Đà Nẵng nói riêng và cả khu vực miền Trung  - Tây Nguyên nói chung, kết nối với hệ sinh thái cả nước và quốc tế. Tính đến nay, trên địa bàn thành phố đã hình thành 01 Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thành phố; 02 Trung tâm khởi nghiệp thuộc các trường đại học; 09 vườn ươm; 04 không gian sáng tạo; 09 không gian làm việc chung; 04 Quỹ đầu tư khởi nghiệp, các câu lạc bộ khởi nghiệp ở các trường Đại học, Cao đẳng cùng cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Ông Lê Trung Chinh - Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng phát biểu tại Hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, Ông Lê Trung Chinh - Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng cho biết: “Hệ sinh thái KNĐMST của thành phố ngày càng phát triển, cơ bản đầy đủ các thành tố, đi vào chiều sâu, cơ sở vật chất kỹ thuật từng bước được đầu tư hoàn thiện. Cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp không ngừng gia tăng về số lượng và chất lượng, trong đó một số DN đã thu hút được vốn đầu tư từ các quỹ đầu tư trong nước và quốc tế”.

Ông Lê Đức Viên - Giám đốc Sở KH&CN Đà Nẵng chia sẻ

Chia sẻ tại Hội thảo, ông Lê Đức Viên - Giám đốc Sở KH&CN nhấn mạnh: Về mô hình nhất thiết phải hình thành một Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo quốc gia đủ mạnh với đầy đủ cơ chế pháp lý, chính sách ưu đãi phù hợp. Đồng thời, xác định địa vị pháp lý cũng như cơ chế đặc thù cho các trung tâm hoạt động.

Lãnh đạo một số địa phương tham gia chia sẻ tại Hội thảo

Theo ý kiến của các chuyên gia và Lãnh đạo các địa phương tham dự Hội thảo, để phát triển hệ sinh thái KNĐMST cần có sự đồng bộ từ hành lang pháp lý, chính sách, nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, nguồn lực con người. Thực hiện vai trò quản lý nhà nước ở Trung ương, Bộ KH&CN có trách nhiệm đầu mối phối hợp với các Bộ, ngành liên quan xây dựng hành lang pháp lý và các doanh nghiệp KNĐMST, xây dựng các chính sách thử nghiệm, thí điểm phục vụ cho việc đẩy nhanh các sản phẩm, dịch vụ đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp ra thị trường. Đồng thời, thực thi công tác tổng hợp, báo cáo, đánh giá, kiểm tra, đo lường các chỉ tiêu, tiêu chí đánh giá về hiệu quả hoạt động của các Trung tâm KNĐMST; hỗ trợ kỹ thuật, kết nối các chuyên gia quốc tế cho các địa phương; hướng dẫn, quy định về tiêu chí công nhận, chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm KNĐMST, đảm bảo các Trung tâm phát triển đồng bộ, hiệu quả. Địa phương là chủ thể tổ chức triển khai, thành lập, vận hành các Trung tâm địa phương, với các hoạt động trọng tâm: Là đầu mối cung cấp, hướng dẫn, hỗ trợ cho doanh nghiệp KNĐMST; Tổ chức các sự kiện phục vụ KNĐMST quy mô vùng, địa phương; Đặt hàng các bài toán, thách thức của chính quyền địa phương cho cộng đồng KNĐMST; Truyền thông, tôn vinh, khen thưởng các hoạt động khởi nghiệp, hỗ trợ KNĐMST tại địa phương.

Có thể nói, định hướng phát triển mạng lưới các Trung tâm hỗ trợ KNĐMST trên cả nước đóng vai trò hạt nhân thúc đẩy hệ sinh thái KNĐMST địa phương và quốc gia trong thời gian sắp đến.

Thanh Thảo