Nghị quyết số 43 ngày 24/01/2019 về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 của Bộ Chính trị đã xác định: “Xây dựng thành phố Đà Nẵng trở thành một trong những trung tâm kinh tế - xã hội lớn của cả nước và Đông Nam Á với vai trò là trung tâm về khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo”. Đồng thời, Nghị quyết 43 cũng đã nêu rõ: Bộ Chính trị đồng ý chủ trương cần có cơ chế, chính sách đặc thù để xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng, tạo động lực cho phát triển khu vực miền Trung - Tây Nguyên và cả nước.

Tiếp theo đó, tại Nghị quyết số 52 ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương chính sách chủ động tham gia Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư cũng đã nêu rõ: ​​Hoàn thiện mô hình và cơ chế, chính sách để tạo sự phát triển đột phá đối với các khu công nghệ cao. Trên cơ sở các khu công nghệ cao Hoà Lạc (Hà Nội), Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh, phát triển các khu đô thị sáng tạo đạt đẳng cấp quốc tế. Thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, đẩy nhanh thành lập các trung tâm khởi nghiệp sáng tạo quốc gia, trước mắt tại Hà Nội, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh.

Tính đến nay, hành trình xây dựng và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thành phố Đà Nẵng cơ bản trải qua 3 giai đoạn chính như sau:

Giai đoạn thứ nhất là giai đoạn truyền cảm hứng, khát vọng (2014 - 2015), đây là giai đoạn kích hoạt của hệ sinh thái với chương trình “Năm doanh nhân Đà Nẵng 2014” và Chương trình “Phát triển khởi nghiệp Đà Nẵng 2016” khơi dậy tinh thần doanh nhân. Các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp cũng được hình thành và hoạt động tích cực như Hội đồng Điều phối mạng lưới khởi nghiệp TP. Đà Nẵng, Câu lạc bộ Kiến tạo khởi nghiệp (9Start Lab), Câu lạc bộ Sáng tạo trẻ Đà Nẵng và các Câu lạc bộ trong các trường đại học như câu lạc bộ Khởi nghiệp Bách Khoa (Trường Đại học Bách Khoa - Đại học Đà Nẵng) và Câu lạc bộ khởi nghiệp và Trung tâm Sáng tạo Microsoft Đại học Duy Tân …

Trong giai đoạn này, trên địa bàn TP. Đà Nẵng đã hình thành một số không gian làm việc chung như Fablab Da Nang, The Hub, Enouvo Space. Một số quỹ có các hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp của Đà Nẵng như: PVNi, Lotus Fund, IPP (Chương trình Đối tác Đổi mới Sáng tạo Việt Nam - Phần Lan), Innofund của Dự án BIPP (dự án song phương được Vương quốc Bỉ tài trợ cho Việt Nam từ nguồn vốn ODA không hoàn lại thông qua Cơ quan Phát triển Bỉ), Quỹ khuyến khích đổi mới công nghệ Hồ Nghinh.

Một số chương trình ươm tạo doanh nghiệp đầu tiên được triển khai như Chương trình “100 hạt giống doanh nhân Đà Nẵng” của Trung tâm Hỗ trợ và Phát triển DNNVV Đà Nẵng (DATADC), Chương trình “Ươm mầm ý tưởng sáng tạo và khởi nghiệp công nghệ thông tin” của trường Cao đẳng CNTT Đà Nẵng, Chương trình ươm tạo của Vườn ươm Sáng tạo (Trung tâm Sáng tạo Microsoft Đại học Duy Tân).

Giai đoạn thứ hai là Giai đoạn định hình phát triển (2016 - 2019), để tiếp nối những thành tựu đạt được cũng như khắc phục những hạn chế của giai đoạn đầu, trong giai đoạn này, theo định hướng của Đề án 844, Đà Nẵng ban hành 4 đề án thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo để định hình phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Đà Nẵng, gồm:

- Đề án "Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025" giai đoạn 2017-2018 trên địa bàn TP. Đà Nẵng;

- Đề án “Phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp thành phố Đà Nẵng đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030”;

- Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới quốc gia đến năm 2025” trên địa bàn thành phố năm 2019; 

- Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới quốc gia đến năm 2025” trên địa bàn thành phố năm 2020.

Hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp của Đà Nẵng trong giai đoạn này tập trung vào 4 nhiệm vụ trọng tâm: (1) nâng cao nhận  thức về tầm quan trọng của vấn đề khởi sự doanh nghiệp trong phát triển kinh tế - xã hội của thành phố, qua đó, xây dựng các chính sách hỗ trợ cụ thể nhằm tăng cường khả năng hiện thực hoá dự án khởi nghiệp; (2) đáp ứng nhu cầu hỗ trợ khởi nghiệp của các tổ chức, cá nhân thông qua các hình thức như tập huấn, đào tạo kĩ năng; hỗ trợ tài chính, mặt bằng sản xuất - kinh doanh, nguồn nhân lực, xúc tiến đầu tư, thương mại, (3) phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp thông qua việc kết nối có hiệu quả các nguồn lực hỗ trợ khởi nghiệp, bao gồm: chính quyền, trường đại học, viện nghiên cứu, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, chuyên gia, nhà đầu tư và (4) thúc đẩy hội nhập quốc tế của doanh nghiệp, có các sản phẩm, thương hiệu ra khu vực và thế giới để đóng góp thiết thực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của TP. Đà Nẵng. Trong giai đoạn này thành phố đã bắt đầu triển khai các sự kiện lớn để kết nối các nguồn lực về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo như Ngày hội Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo – SURF hàng năm, đặc biệt năm 2018,  thành phố đã phối hợp với phía Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức thành công Techfest quốc gia tại thành phố Đà Nẵng với sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ, các Bộ ngành trung ương, tổ chức quốc tế, các chuyên gia, nhà khoa học, quỹ đầu tư, cộng đồng doanh nghiệp để kết nối các nguồn lực.

Giai đoạn thứ ba là Giai đoạn hội tụ nguồn lực nền tảng (2020 - 2022), trong giai đoạn này, các nguồn lực nền tảng bắt đầu được hội tụ và kết nối là tiền đề cho giai đoạn sau tăng tốc với sự ban hành hàng loạt các chính sách thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp như Chương trình và kế hoạch thực hiện Chương trình 36-CTr/TU của Thành uỷ về Phát triển công nghiệp công nghệ cao, xây dựng Đà Nẵng thành trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tầm quốc gia, là khu đô thị sáng tạo - KH-CN đạt đẳng cấp quốc tế, có sức cạnh tranh cao; Quyết định số 3836 của UBND thành phố về Đề án Xây dựng Đà Nẵng thành trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia tại khu vực miền Trung - Tây Nguyên; Nghị quyết 328/NQ-HĐND của HĐND thành phố Quy định về nội dung và mức chi từ ngân sách nhà nước để thực hiện hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên địa bàn thành phố Đà Nẵng đến năm 2025; Các Kế hoạch của UBND thành phố thực hiện Đề án “Hỗ trợ Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025” trên địa bàn TP. Đà Nẵng; Quyết định số 36/2016/QĐ-UBND về chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, Nghị quyết số 54/2021/NQ – HĐND quy định mức chi thực hiện Chương trình quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm, Nghị quyết số 62/2021/NQ-HĐND và Quyết định số 3836/QĐ-UBND về chương trình phát triển tài sản trí tuệ, hỗ trợ xác lập quyền sở hữu trí tuệ  ...

Trong giai đoạn này, thành phố đã ban hành được 19 chính sách liên quan hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, hình thành mạng lưới 06 vườn ươm, 04 quỹ đầu tư, 02 không gian sáng tạo, 10 không giam làm việc chung, 10 câu lạc bộ khởi nghiệp, thành lập 03 trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ xúc tiến thành lập Trung tâm Hỗ trợ Khởi nghiệp sáng tạo quốc gia tại Đà Nẵng; hợp tác với Đại học Đà Nẵng, Thành đoàn Đà Nẵng, Tập đoàn Vicoland, VNPT Đà Nẵng để thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thành phố; hỗ trợ trực tiếp kinh phí cho 17 dự án, chương trình ươm tạo với kinh phí gần 4 tỷ đồng…Một số startup của Đà Nẵng đã giành được các giải cao tại các cuộc thi khởi nghiệp trong và ngoài nước, gọi vốn thành công hàng triệu đô la, tạo thêm nhiều việc làm mới, đóng thuế vào ngân sách nhà nước. Trong các năm 2020 và năm 2022 thành phố Đà Nẵng đã nhận được giải thưởng Thành phố hấp dẫn khởi nghiệp đổi mới sáng tạo do Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA) trao tặng.

Tại Quyết định số 188/QĐ-TTg ngày 09/2/2021, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo: “Xây dựng hệ thống Trung tâm đổi mới sáng tạo hỗ trợ nghiên cứu phát triển, khởi nghiệp sáng tạo, đảm bảo vận hành thành công các Trung tâm với các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, cạnh tranh so với khu vực và quốc tế; phát triển Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo quốc gia tại 03 thành phố Hà Nội, Đà Nẵng và thành phố Hồ Chí Minh và các Trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại các bộ, ngành, địa phương, tổ chức có tiềm năng về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo”. Từ hiện trạng phát triển và căn cứ pháp lý về xây dựng và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của thành phố Đà Nẵng nêu trên, cũng như các mục tiêu và nhiệm vụ chính trị được Đảng, Chính phủ giao cho thành phố Đà Nẵng về xây dựng Đà Nẵng trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia là một nhiệm vụ hết sức vinh dự, tự hào và là động lực để Thành phố phát triển. Để thực hiện được nhiệm vụ trên, đòi hỏi sự nỗ lực và chung tay của toàn thể cộng đồng khởi nghiệp Đà Nẵng cũng như khu vực miền Trung và quốc gia. 

Để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, một trong những đột phá mà chúng ta cần quan tâm đó là đột phá về thể chế, bởi hiện nay, các mô hình kinh doanh - công nghệ mới ra đời trong bối cảnh pháp luật chưa điều chỉnh kịp thời, trong khi đó các quốc gia trên thế giới đang triển khai các thể chế mới như khung thử nghiệm pháp lý (sandbox), khu đổi mới sáng tạo (innovation zone), đổi mới sáng tạo mở (open innovation) để thu hút đầu tư và khuyến khích khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, tham gia xếp hạng chỉ số hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, xem đây là những ưu thế cạnh tranh trong kỷ nguyên của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Thành phố Đà Nẵng sẽ tiếp tục xây dựng các cơ chế chính sách cũng như kiến nghị với Trung ương về các cơ chế, chính sách đặc thù theo tinh thần Nghị quyết 43 của Bộ Chính trị để xây dựng và phát triển phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thành phố Đà Nẵng, đồng thời kiến nghị với Bộ Khoa học và Công nghệ về các chính sách chung tiếp tục phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia trong thời gian đến.

TS. Lê Đức Viên

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Đà Nẵng